Call to commit – T-shirts met een missie

Vanaf 7 augustus presenteert Museum Het Valkhof met Call to commit een tentoonstelling van de Amerikaanse fotografe Susan Barnett (1951) met foto’s van opvallende en uitgesproken slogans op T-shirts als ‘It Takes a Nation of Millions to Hold Us Back’ en ‘Im Muslim Don’t Panik’. Barnett ‘portretteert’ voornamelijk de ruggen van de jonge generatie die, ondanks hun onmiskenbare aanwezigheid in de anonieme digitale wereld, ook op straat niet bang zijn om openlijk en fysiek te laten zien wie ze zijn en waar ze voor staan. De achterkant van hun T-shirt spreekt over religie, ongelijkheid, richt zich tegen het kapitalisme, of verheerlijkt het juist, is humoristisch of soms ronduit agressief. Call to commit toont 65 prikkelende foto’s elk typerend voor de tijd en geeft de bezoeker ongetwijfeld stof tot nadenken.

Atypische fotograaf

Susan Barnett heeft een bewegelijk leven achter de rug. Even leek het erop dat ze een veelbelovende danscarrière zou najagen of de boeken in zou gaan als kunsthistoricus, maar ze koos uiteindelijk voor de fotografie. Barnetts vader, ook gepassioneerd fotograaf, leerde haar op jonge leeftijd het vak en gaf haar ceremonieel zijn eerste Leicaflex die ze tot op de dag van vandaag nog steeds gebruikt. Barnett is een atypische fotograaf. Ze is blind aan haar linkeroog en prefereert portretten van de (bedrukte) rug in plaats van het gezicht. Grote namen als Harry Callahan en Robert Mapplethorpe inspireren haar.

Het T-shirt als statement van identiteit en ideaal

Barnetts fascinatie voor T-shirts is interessant. Het als ondergoed bedoelde kledingstuk uit 1898 wordt begin jaren veertig voor het eerst zichtbaar gedragen door arbeiders en razend populair vanaf het moment dat filmacteurs als Marlon Brando en James Dean zich ermee afficheren. Deze enfants terribles van het witte doek geven het T-shirt een betekenis van opstand en rebellie mee. In de jaren zestig tot tachtig wordt het, voorzien van teksten en leuzen, een spreekbuis in de Vietnamoorlog, de studentenopstanden, de tweede feministische golf, de homo-emancipatie en van subculturen als punk. Barnetts interesse voor dit protesterende kledingstuk begint wanneer ze in de jaren zestig anti-Vietnam posters en shirts bedrukt met slogans als ‘Hell No! We Won’t Go’. Haar fotoproject start zij echter pas in 2009, als de wereldeconomie in een vrije val raakt en Obama Amerika hoop voorhoudt. Het T-shirt, dat dwars door alle lagen van de samenleving wordt gedragen - jong en oud, arm en rijk, links en rechts - is tot op de dag van vandaag een ijzersterke boodschapper. De spreuken en illustraties die Barnett weet vast te leggen onthullen de subgroep, de idealen of zelfs de identiteit van de drager.

Commit yourself

Museum Het Valkhof roept bezoekers op hun kledingkast te doorzoeken, een foto te maken van hun rug gehuld in een T-shirt met een voor hen krachtige of belangrijke boodschap en deze via social media te delen met @museumhetvalkhof en de hashtag #tshirtmeteenmissie !