Presentatie Antoni van Leeuwenhoek project “Door de lens van Antoni”

24 november 12.15 – 15.00 uur
Locatie: Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen, Trippenhuis, Kloveniersburgwal 29, Amsterdam
Organisatoren: Huygens Instituut, Shoreline Productions, KNAW Akademie van Kunsten

In 2023 is het 300 jaar geleden dat Antoni van Leeuwenhoek overleed en 350 jaar geleden dat zijn eerste brief naar de Royal Society zijn lange carrière inluidde. Een mooie aanleiding om met een consortium aan partners een jaar lang evenementen over de ontdekker van de microwereld te organiseren. Antoni van Leeuwenhoek wordt wereldwijd gezien als één van de grondleggers van de (moderne) wetenschap. Met zijn zelfgemaakte microscopen deed hij in 50 jaar honderden ontdekkingen en liet met tekeningen een tot dan toe onzichtbare wereld zien.

Van Leeuwenhoek’s waarnemingen en tekeningen veranderden het beeld en begrip van de wereld om ons heen voorgoed. Zo ontdekte hij, zo bleek later, bacteriën, bloedcellen en zaadcellen. Stel je voor, een totaal onbekende wereld ontdekken. Hoe weet je wat je ziet? Hoe laat je het zien? En hoe overtuig je anderen dat de wereld heel anders is dan ze denken? Het verbeelden van een onzichtbare wereld is ook in onze tijd nog altijd belangrijk voor het vertrouwen in wetenschap.

Op 24 november presenteert het samenwerkingsverband de plannen voor het Antoni van Leeuwenhoek Jaar 2023. Wetenschappers, kunstenaars, microscopisten, musea, onderwijsinstellingen en bedrijven in het hele land gaan met het publiek op ontdekking door het micro-universum. Onder andere met een internationale tentoonstelling in Rijksmuseum Boerhaave in Leiden en tal van activiteiten in en rond Delft, de geboortestad van Van Leeuwenhoek.

Iedereen is van harte uitgenodigd om mee te doen met het jaar en ook aandacht te geven aan waar van Leeuwenhoek voor stond: tomeloze nieuwsgierigheid en verbeelding. Organisaties kunnen zich aanmelden en gebruik maken van bijvoorbeeld het logo en de website van het jaar. Gezamenlijk staan we zo voor het belang van wetenschap, techniek en verbeelding in de samenleving. I

nitiatiefnemers van het Antoni van Leeuwenhoek Jaar zijn:
● Huygens Instituut
● Koninklijke Nederlandse Vereniging voor Microbiologie / Stichting Microcanon & de Microbenclub
● Nederlands Instituut voor Biologie
● Rijksmuseum Boerhaave
● TU Delft
● Delft Marketing
● Universiteit Leiden
● Leiden & Partners
● NWO onderzoeksproject Visualizing the Unknown
● Douglas Anderson – Lens on Leeuwenhoek website
● Wim van Egmond Microfotograaf
● Shoreline Productions

Door de lens van Antoni
Op 24 november presenteren we ook het onderwijsproject “Door de lens van Antoni”. Met dit project nodigen we jongeren uit om in de voetsporen van Antoni te treden. Door zelf proefondervindelijk onderzoek te doen, bewust waar te nemen en waarnemingen te verbeelden. Het daagt uit om even een echte wetenschapper en kunstenaar te zijn en met elkaar in gesprek te gaan over wat je eigenlijk ziet.

Het project bestaat uit een digitale omgeving met een opbouw in vijf blokken. De start van ieder blok is een ontmoeting met een professional in een beroep gerelateerd aan de microscoop. Dit kan bij voorkeur in de klas zelf gebeuren door een gastdocent. Maar er zijn ook films gemaakt die de beroepsbeelden schetsen. Van wetenschapper, analist tot kunstenaar en conservator. Vervolgens voeren leerlingen zelf opdrachten uit. Ze maken zelf een microscoop, leren over werking en gebruik van de microscoop, doen eigen onderzoek en tekenen hun waarnemingen, delen deze online en gaan daarna in dialoog hierover met hun ‘peers’. De wetenschap cyclus in een notendop. Van belang voor jongeren om kritisch te leren kijken en denken en te leren gemotiveerde keuzes te maken.

Dit lesprogramma is ontwikkeld in het kader van Antoni van Leeuwenhoek Jaar in een samenwerking met Stichting IMC Weekendscholen, het Nederlands instituut voor biologie en microfotograaf Wim van Egmond. Adviezen werden gegeven door Universiteit Groningen, Akademie Minerva, Universiteit Utrecht en kunstenaar Barbara Visser. Het project is geleid door Huygens Instituut en geproduceerd door Shoreline Productions. Financiering door NWO in het kader van de Nationale Wetenschapsagenda. Opnames werden onder andere gemaakt in Rijksmuseum Boerhaave. De bijeenkomst op 24 november wordt mede mogelijk gemaakt door de KNAW Akademie van Kunsten.

Het lesprogramma is nu al beschikbaar via de website www.doordelensvanantoni.nl